वल्र्ड इनोभेसन फोरमका सह–संस्थापक एक्सेल सुल्ज आफ्नो एसिया भ्रमणका क्रममा हालै काठमाडौंमा थिए । दुई दशकबढी समय ‘सिलिकन भ्याली’ भनिने अमेरिकाको स्टार्टअफ केन्द्र सान फ्रान्सिस्कोमा प्रविधि उद्यमीका रुपमा बिताएका उनी पछिल्लो समय सोसाइटी थ्री भनिने स्टार्टअप एक्सिलिरेटरका प्रमुख कार्यकारी समेत छन् । उनीसँग गरिएको कुराकानी ।विश्वमा अहिले उद्यमशिलताको लहर कस्तो छ ?
उद्यम गर्नका लागि प्रविधिले विगतमा कहिल्यै नभएको माहोल दिएको छ । यद्यपि अझै सिर्जनशील दिमागहरु विकसित देशहरुतर्फ मात्र कुद्न छाडेका छैनन् । सबै सिलिकन भ्यालीमै आएर मात्र राम्रो गर्ने संस्कार रहेसम्म धनी र गरिबबिचको खाडल घट्दैन । र, ठूलो चित्रमा उद्यमशीलताले विश्वलाई योगदान दिन सक्दैन ।
उद्यमशीलतामा हामीलाई चाहिएको माहोल चाहीं कस्तो हो ?
‘किप इट लोकल’ भन्ने धारणा हाम्रा उद्यमीहरुमा नआएसम्म निश्चित व्यक्ति वा देशहरु मात्र धनी भइरहन्छन् । विश्वमा धनी–गरिबको खाडल घट्नेछैन । किनकि, जति नै गरेता पनि उनीहरुले कर वा रोजगारीका माध्यमबाट ठूलो रकम विकसित देशमै सक्छन् । उनीहरुको आफ्नै देशले त्यसको लाभ पाउँदैन ।
स्टार्टअपको संस्कारले देशहरु कसरी बलियो हुन्छन् ?
अहिले सबैजसो देशमा आफ्नै एउटा सिलिकन भ्याली चाहिएको छ । त्यसका लागि आइडियादेखि बजारसम्म कसरी तिनलाई जोड्ने भन्ने संयन्त्र र संस्कार सबैभन्दा बढि चाहिन्छ । स्टार्टअपहरु सफल हुने सीर्फ एक–दुई राम्रा आइडियाले होइन त्यसलाई हुर्काउने माहोलले हो ।
