हिजो कमिक्स, आज कार्टुन

कार्टुन जगतका चर्चित पात्र 'आर्ची'को कमिक शृंखलामा निधन भयो, ३२ असारमा। सन् १९४१ मा कमिक शृंखला 'पेप कमिक'बाट उदाएको उक्त पात्र सन् २०१४ को जुलाईमा आइपुग्दा 'लाइफ विथ आर्ची'बाट हरायो। प्रेम, मित्रता, साहसजस्ता थुप्रै गुणले चिनिएको आर्ची मारएिको खबरले बालबालिकादेखि युवासम्मका लाखौँ प्रशंसक निराश भए। अमेरिकादेखि अस्ट्रेलियासम्म फैलिएका उसका कतिपय शुभेच्छुकबीच रुवाबासी नै चल्यो।

अन्ततः आर्ची कमिकका प्रकाशक जोन गोल्डवाटरले सार्वजनिक रूपमै बोल्नुपर्‍यो। आर्चीको मृत्युको कारण प्रस्ट्याउँदै उनले भने, "यो घटना दुःखद होइन, बरू प्रेरणादायी हो। आर्चीले त्यही गर्‍यो, जुन कुरा तपाईंहरू आर्चीले गरोस् भन्ने चाहनुहुन्थ्यो। उसले आफ्नो साथीको ज्यान बचाउन गोली खाएको हो।" उक्त तर्कबाट आर्चीका फ्यान कत्तिको सम्हालिए कुन्नि! तर, यस घटनाले कार्टुनका पात्रहरू मानिसका मनभित्र कसरी गडेर बसेका छन् भन्नेचाहिँ पुनः एकपटक छर्लंग भयो। उता २० साउनमा भारतीय कार्टुनिस्ट प्राणकुमार शर्माको निधन हुँदा उनले जन्माएको पात्र 'चाचा चौधरी'लाई त्यत्तिकै सम्झना गरियो ।

चाचा चौधरी कार्टुनका सामान्य पात्रभन्दा माथि थियो। भारतमा अंग्रेजी कमिक्सको दबदबा रहेका बेला प्राणले चाचाजस्ता पात्र जन्माएर स्थानीयकरणको सुरुआत गरेका थिए, सन् १९७१ मा। उक्त सुरुआतले आफ्नै परविेशका कथा र पात्रसँग भारतीय कार्टुनप्रेमीलाई जोडेको थियो। चाचा चौधरीले दिने सन्देश के थियो भने हरेक परविारमा एउटा एउटा पाका मानिस हुन्छन्, जसले विवेकपूर्ण ढंगबाट घरका समस्या समाधान गर्छन्। यही मर्मलाई स्थापित गर्न हास्य रसको आलोकमा चाचा चौधरी क्रियाशील थियो।

नेपालमा भने सन् १९९० अघिसम्म अंग्रेजीभन्दा भारतीय कमिक्सको प्रभाव थियो। लोटपोट, मधु मुस्कानजस्ता हिन्दी कमिक्स नेपाल आउँथे। आफूलाई हिन्दी कमिक्सकै उत्पादन ठान्ने कार्टुनिस्ट रविन साय्मि सुनाउँछन्, "काठमाडौँमा कमिक्सका किताब किन्नै पर्दैनथ्यो, ती भाडामै पाइन्थे र घरघरमा झुन्ड्याएर राखिएका हुन्थे।"

बोल्ने अनुहार

बाटोमा हिंड्दा मानिसहरु टक्क अडिएर हेरुन् ।
“अम्मै के भ’को यस्तो !” भन्दै जिब्रो टोकुन् ।
“हजुरसँग एउटा फोटो खिचौं न ?” भनुन् ।

फेस पेन्ट गराउने तन्नेरीहरु यस्तै ठान्छन् । अझ अन्तर्राष्ट्रिय प्रतिस्पर्धाका बेला त ‘वान एण्ड वन्ली’ बन्ने लहर चलेको छ आजकल । पारखीहरुले भन्ने गरेको पेन्टर अर्जुन भण्डारी, २५, सुनाउँछन्, “पत्रिकामा छापिने खालको, लाइभ खिच्ने क्यामेराले दोहोर्‍याई तेहेराई देखाउने खालको हुनुपर्‍यो ।”

फेस पेन्टिङको लहर कुनै बेला नेपालमा अन्तर्राष्ट्रिय खेल हुँदा वा विश्वकप फुटबल वा क्रिकेटका बेला मात्र हुन्थ्यो । “यो इन्फर्मल र रफटफ हुने शैली हो,” फेस पेन्टिङका एक सौखिन शक्ति दिपराजले भने, “भिडमा मानिसहरु हराउँछन् तर तपाईं हल्का मात्र पनि युनिक र क्रियटिभ पेन्टिङ आफ्नो अनुहारमा गराउन सक्नुभो भने भिडमा सबैभन्दा बढिले तपाईंलाई नै हेर्छन् ।”

अहिले मानिसहरु जमघट हुने अवसर भए हुन्छ फेस पेन्टिङ जोडिनु कुनै नयाँ अवसर बन्दैन । त्यसैले कन्सर्ट होस् वा मेला अनुहार रंगाएर हिंड्न रुचाउँछन् आजकल । अवसर पिच्छे केही शैली परिवर्तन् हुन्छन् तर उद्देश्य त्यही अरुलाई आकर्षित गर्ने नै हो । जस्तो, होलीमा हुने फेस पेन्टिङमा पाइने एउटा समानता भनेको त्यसले पूरै अनुहारलाई ढाक्छ । शिवरात्रीमा भने गाँजाका पातदेखि लिएर शिवका आकृतिसम्म अनुहारमा कुदिन्छन् ।

अहिले विवाह, बत्रबन्ध, बर्थडेजस्ता उत्सवहरुमा समेत फेस पेन्ट गराउन थालिएको पाइन्छ । विभिन्न अभियानमा समेत अहिले फेस पेन्टिङ जोडिन्छ । वातावरण सप्ताह मनाउँदा एक युवा अभियानकर्ताहरुले कतै अनुहारभरी हरियो पोतेर त कतै रुखका चित्र बनाएर सचेतनाको काम गरेका थिए । विरोधका लागि समेत फेस पेन्टिङ अहिले गतिलो माध्यम बनेको छ । 

कोमामा कुमार नगरकोटी [Video]

आख्यानकार कुमार नगरकोटीको नाटक "कोमा : अ पोलिटिकल सेक्स" आजदेखि मार्च महिनाभर दिनहुँ शिल्पी थिएटर, बत्तिसपुतलीमा प्रदर्शन हुँदैछ । अखबारका लेखनमा र त्यसमा पनि अफबिट शैलीका कारण रुचाइएका कुमार नगरकोटीको लेखन भएकाले पनि धेरैले यो नाटकलाई निकै प्रतिक्षासाथ कुरेका छन् । नाटकलाई घिमिरे युवराजले निर्देशन गरेका छन्  ।



नाटकको तयारीमा व्यस्त रहंदा हालैको एक साँझ हामीले उनलाई भेटेका थियौं । र, थुप्रै जिज्ञाशा राख्यौं उनको व्यक्तिगत स्वभावदेखि नाटकका बारेमा । प्रस्तुत भिडियोमा राजकुमार बानियाँ, कुमार पौडेल, लुना भट्टराई, अब्दुस मियाँ, अंकित अधिकारी र प्रदीप बस्यालले सोधेका केही प्रश्न  र त्यसमा नगरकोटीको उत्तरहरु प्रस्तुत गरेका छौं । 

कोमाको अफिसियल ट्रेलर हेर्न यहाँ क्लिक गर्नुहोस्

भिडियो सुटिङका क्रममा सघाउने शिल्पी थिएटरका सम्पूर्ण कलाकारहरु एवं निर्देशक घिमिरे युवराजप्रति म निकै आभारी छु । भिडियो खिच्न सघाउने निरज न्यौपाने र सम्पादनमा सघाउने शंकर चैसिरप्रति निकै आभारी छु ।

के भन्छन् कुमार नगरकोटी  ?

नाटकमा मेरो प्रवेश अल अफ सडन नै हो। मैले जीवनमा नाटक लेख्ने त परै जाओस्, लेखक बन्छु भनेर पनि सोचेको थिइनँ। सहरमा म विधाभञ्जकका रूपमा कुख्यात छु। नाटकमा मैले र्फमलाई क्राफ्टले भत्काएको छु। हरेक मान्छेमा एक खालको माइन्डसेट छ। त्यसलाई नभत्काई म लेख्न सक्दिनँ। मलाई बदनाम पनि प्रिय छ। म्याडनेस मेरो ब्राण्ड हो । मैले लेखेको म्याडनेसमा सब पात्रहरु मृत छन् तर नाटकमा तिनै जिवन्त हुन्छन् । किनकि म अल्टिमेट म्याडनेसमा गएर लेख्छु ।

'मलाई क्रेजी फ्यान चाहिन्छ’

विश्वकै सबैभन्दा सेक्सी डिजेका रूपमा चिनिन्छिन्, मारी फरारी । रसियाको गर्लडिजेज एजेन्सीमार्फत काम गर्ने फरारी हाल पोर्चुगलमा बस्छिन् । टपलेस भएर डिजेइङ् गर्न माहिर उनी मोडलिङ् जगतमा समेत उत्तिकै रुचाइने सेलिबि्रटी हुन् । थुप्रै मुलुकका चर्चित क्लब तथा समारोहमा आफ्ना प्रस्तुति दिइसकेकी फरारी नयाँ वर्षको अवसरमा काठमाडौँ आउँदा गरिएको कुराकानी :

काठमाडौँ बसाइ कस्तो रह्यो ?
म पहिलोपटक काठमाडौँ आएकी हुँ । नयाँ वर्ष परेको हुँदा यहाँको बसाइ रमाइलो र विशेष रह्यो। नेपालीले राम्रैसँग रमाइलो गर्न जानेका रहेछन्।

अन्य ठाउँ र यहाँ डिजेइङ् गर्नुको फरक के रह्यो ?
यहाँ आउनुअगाडि मनमा कताकता सोचेजस्तो नहोला कि भन्ने लागिरहेको थियो। म र मेरो डिजेइङ्बारे के कस्तो प्रतिक्रिया देलान् भन्ने पनि थियो। तर, मैले यहाँ सोचेभन्दा भिन्न परविेश पाएँ। नेपाली तन्नेरीहरूले मलाई राम्रोसँग सघाए। न्युयोर्क, युरोपतिर हुने पनि यस्तै हो।

एउटी सेक्सी महिला डिजेलाई नेपाली तन्नेरी कस्ता लागे त ?
निकै चलाख र सम्हालिनसक्नु । उनीहरू खुसी भएको देखेँ । यहाँका केटीहरू पनि कम रहेनछन्।

एउटा डिजेले कस्ता सहभागीको अपेक्षा राखेको हुन्छ ?
म पाँच वर्षयता डिजेइङ् गररिहेकी छु। हरेक डिजेले आफ्नो कामबाट सहभागीहरू रमाउन् भन्ने सोच्छ। पार्टीमा मज्जाले खुलेर या क्रेजी भएर सहभागी भएको देखियो भने डिजेलाई समेत सहज हुन्छ।

अनि 'क्राउड’ नि ?
मानिसको संख्याले मलाई त्यति धेरै फरक पार्दैन। मैले अमेरकिाको मियामीमा १० हजारभन्दा बढी दर्शकमाझ प्रस्तुति दिएकी छु भने ५०/६० जनाको बीचमा पनि। जति छन्, तिनीहरू कत्तिको 'इन्गेज' हुन्छन् भन्नेले बढी महत्त्व राख्छ।

काठमाडौँका सम्झनलायक क्षण के के रहे ?
म हेलिकप्टरबाट सहर घुमेँ। डाँडाकाँडातिर पनि गएँ। अहिले मेरो फेसबुकमा यहाँका फ्यानले पठाइरहेका क्रेजी म्यासेजले यो ठाउँ सम्झनलायक बनाएको छ। उनीहरूको प्रेम देख्दा मलाई फेरि पनि नेपाल आएर प्रस्तुति दिन मन लागेको छ। 

ह्याप्पी, मिस मोटी

गत नोभेम्बरमा लन्डनमा आयोजना भएको कमिका अर्थात लण्डन इन्टरनेसनल कमिक्स फेस्टिवलमा एउटा नयाँ पात्र एकाएक चर्चित भयो । सुपरहिरो, म्यांगाजस्ता कमिक्स जगतमा चल्तिका पात्रका बिचमा ‘मिस मोटी’ नितान्त फरक थिइन् । मिस मोटी न त हिंश्रक थिइन् न त देख्दैमा डरलाग्दी । त्यही सहि, अहिले उनका फ्यान कमिक्स जगतमा अहिले विश्वभरमा चुलिएका छन् । पत्रकार हुमा कुरेसीले बेलायती पत्रिका दी गार्डियनमा उनको प्रशंसासाथ लेखेकी छिन्, ‘मिस मोटी कुनै सुपरपावर होइनन् न त कुनै शक्तिशाली पात्र हुन्, तर उनी कमिक्स जगतमा अपत्यारिलो गरी एउटा प्रिय पात्र बनेकी छिन् ।’

मिस मोटीकी सर्जक काठमाडौं बागबजारकी कृपा जोशी हुन् । जसरी तन्नेरी युवतीमा ‘जिरो फिगर’ हुने होड चलिराखेको बेला ‘मिस मोटी’ धेरैमाझ प्रिय हुन्छिन् यसले दिन खोजेको सन्देस पनि त्यही चर्चा भित्रै लुकेको छ । नामबाटै थाहा हुन्छ कमिक्सकी मुख्य पात्र ठूलो जीउडालकी छिन् । र, कृपाले मोटो शरीरलाई समस्या देखेर जीवनमा अरु थुप्रै खुसीबाट टाढा बनिराखेका महिलालाई ‘मोटोपन समस्या होइन’ भन्ने सन्देश दिन खोजेकी छिन, मिस मोटीलाई आदर्श बनाएर । ‘यसको अर्थ अस्वस्थ तरिकाले मोटो हुनु ठिक हो भन्ने होइन,’ कृपा भन्छिन्, ‘त्यसका बावजुत पनि मोटो भइन्छ भने त्यसमा धेरै टाउको दुखाउनु बेकार छ ।’

मिस मोटी पात्र, कृपाको आफ्नै जीवनबाट जन्मिएको हो । बढ्दो उमेरसँगै उनी आफूलाई अरुभन्दा मोटो अनुभव गर्थिन् । त्यसबेलैदेखि उनले मोटो मानिसलाई जनावरका नामसँग जोड्दै जिस्काइने वा बोलाइने गरेको पनि नदेखेकी होइनन् । अर्कोतर्फ ठूलो ज्यान हुने उनका साथीहरु हरेक कुरामा आफूलाई त्यही शरीरसँग जोडेर दु:खी भेटिन्थे र हिनताबोध महसुस गर्थे । यसरी एकातर्फ उनी समाजबाटै कथाबस्तु बटुलिन भने अर्कोतर्फ उनको रंग र चित्रसँग सानैदेखि विचित्रको मोह थियो ।

‘त्यस्तो अनुभव गरिरहंदा म मेरी आमालाई देख्थें जोसमेत मोटी नै हुनुहुन्थ्यो तर वहाँमा कहिल्यै त्यसले नकारात्मक प्रभाव पार्दैनथ्यो,’ कृपाले हेलो शुक्रबारसँग भनिन्, ‘वहाँ सबैकी प्रिय हुनुहुन्थ्यो र समारोहमा निकै उत्साह र उच्च मनोवलका साथ प्रस्तुत हुनुहुन्थ्यो ।’ उनकी आमा रुपा आफ्नो मोटोपन सुहाउँदो गरी सान्टा क्लज जस्ता फन्नी पहिरनमा सजिंदी रहिछन् । आमा रुपाले सुनाएको एउटा घटना निकै रमाइलो छ ।

गतबर्ष द घोस्ट राइटरका अभिनेता इवन म्याग्रेगर युनिसेफको सद्भावना दूतको रुपमा नेपाल आएका थिए । उनी मोटरसाइकलबाटै बेलायतदेखि अस्ट्रेलियासम्मको ३५ हजार ९ सय ६० किलोमिटर यात्रा गरेका अभिनेता हुन् । खोपसम्बन्धी अभियानका क्रममा विहारबाट विराटनगर हुँदै काठमाडौ आएर नेपालगञ्ज, मुगु पुगेर त्यहाँकै एउटा विकट गाउँमा एक रात बसेका उनीबारे बिबिसीले एउटा वृत्तचित्र नै बनाएको थियो । रुपा भन्छिन्, ‘एकठाउँमा म स्वयं इवनसँग ठाडो उकालोमा उत्साहसाथ हिंडेको टिभीमा देखेर ऊ अचम्म परेकी रैछ ।’
..................

यसरी जन्मिएको मिस मोटी पात्र ‘मिस मोटी एण्ड कटन क्यान्डी’ र ‘मिस मोटी एण्ड दि बिग एप्पल’ शीर्षकमा पुस्तककार छ । त्यसबाहेक उनको कमिक्स छोटा कथाको संग्रह ‘मिस मोटी एण्ड हर सर्ट स्टोरिज’ केही महिनाअघि मात्र काठमाडौंमा सार्वजनिक भएको हो । 

क्यानोनिङ कमाल

छहराको तलबाट हेर्नुस वा माथिबाट । तपाईंलाई कत्ति पनि लाग्दैन यहाँबाट झर्न खोजे बाँचिएला । लाग्न सक्छ, ‘हातमा हुने त्यै डोरीको भर त हो । हेर्दैमा गुम्ने होसहवास झर्नेबेला त के बाँकी रहला र ?’ होस नै नरहे डोरी मात्र भएर के गर्नु ।

अन्य साहसिक खेलमाझैं छाँगारोहणको (क्यानोनिङ) मज्जा पनि अन्तत: त्यही हो, डरकै बिचमा ‘गर्दिन’ भन्दा भन्दै गर्नु । काठमाडौंबाट हुत्तिएर यसकै लागि सिन्धुपाल्चोकको जम्बो पुगेका सुनिल भट्टराईुलाई त्यस्तै भएको थियो । गाइडले शुरुमा ८ मिटरको झरनामा लगे जहाँ अलिकति आँटे पुग्थ्यो र उनले त्यो काम सजिलै फत्ते गरे । उनलाई लाग्यो, ‘अझै एकपटक गर्न पाए ।’ अब पालो थियो त्यसभन्दा तलपट्टिको झरनाको । जुन, छ मिटरको एउटा झरनाबाट झरेपछि बल्ल अर्को पच्चिस मिटरको छहराको लागि पुग्न सकिन्थ्यो । पहिलो खुड्किलो झरेपछि जब अघिल्लोभन्दा तेब्बर लामो ठाडो छहरा देखे, उनले भने, ‘अहँ, म सक्दिन ।’ माथि फर्किन नसकिने त्यसबेला झर्नुको सहज विकल्प समेत थिएन । उनले मन दह्रो पारे र झरे ।
‘संसारका कमै साहसिक मान्छेमध्ये म पनि एक हुँ’, उनलाई त्यसबेला लागेछ, ‘अब जस्तोसुकै एड्वेन्चर गर्न समेत यो ज्यान पछि पर्दैन ।’

नेपालमा क्यानोनिङ गरिने प्राय: झरनाको एउटा फरक विशेषता भने त्यो ठाडो (भर्टिकल) हुनु हो । ती झरना केही मिटर ढल्के (स्लोपी) हुन्छन् जसले गर्दा सिधै भुईंको ठाडो दृश्य देखिंदैन । त्यस्तोमा दुईवटा डोरी प्रयोग हुन्छन् । एउटा माथिबाट ढक्के झरना सक्दासम्म भने अर्को त्यहाँनिर पुगेर ठाडो झरनाको यात्राको लागि । ढल्केभाग सकिने ठाउँमा भित्तामै डोरीमा अड्किएर एकजना गाइस बस्छन् जसले त्यहाँ रोकेर अर्को डोरी फेरिदिन्छन् ।  

सुनिलले क्यानोनिङ गरेको तेस्रो झरना यस्तैखाले थियो, पैंतालिस मिटर लामो । झरनाको स्लोपि भाग सकिएपछि जब निकै तल ठाडो भाग देखे, उनले सोचेछन्, ‘यस्तो छ भन्ने थाहा भएको भए म साँच्चै आउने थिइन । हे भगवान, प्लिज एक पटकलाई बचाऊ ।’

त्यस्ता ढल्के र ठाडो मिलेर बनेको झरनामा क्यानोनिङ गर्नुको सबैभन्दा सुन्दर पक्ष भनेकै ढल्के सकेर ठाडोको लागि अगाडि बढ्न डोरी फेर्ने बेला हो । जसको लागि दुई देखि तीन मिनेटसम्म लाग्छ । क्यानोनिङ गाइड दविन्द्र तामाङ भन्छन्, ‘त्यसबेला नै हो धेरैजना सबैभन्दा बढि आत्तिने र आफ्नो मनलाई बलियो पार्ने पनि ।’

झर्नलाई दुवै हातले डोरी समातेर एउटाले माथि सार्दै आफूले चाहेको गति लिन सकिन्छ । आँफै गति तय गर्न नसक्नेलाई गाइडले माथिबाट तय गरिदिन्छन् । आँफै गति तय गर्दै झर्नेहरु समेत केही गरी दुवै हात छाडे भने माथि–तल रहेकामध्ये कुनै एकले ‘लक’ गर्न सक्छन् । खुट्टाले भित्तामा टेक्दै झर्नु यसको एउटा सुन्दर शैली भएता पनि पहिलो पटक गर्नेहरु प्राय:ले ढाडलाई भित्तामा टसाउँदै घिस्रेर झर्छन् । लगाउँदा स्पाइडरम्यानझैं देखिने ‘आइसोथर्मल सुट’ ले त्यस्तोबेला हुने घस्रंणबाट बचाउँछ । त्यही सुटमा बाँधिएको बेल्ट डोरीमा समेत हुनेहुँदा त्यसकै सहायताले हात छुटिहालेमा समेत डोरीमै अड्किइन्छ ।

प्रेमको तरंग

एफएम रेडियोका ‘लभ सो’ ले युवापुस्तामाझ काउन्सिलिङको काम गरेको छ

रेडियो कान्तिपुरले सविना कार्कीलाई देखेरै आफ्नो कार्यक्रम ‘यो माया भन्ने चिज यस्तै हो’ को परिकल्पना गरेको थियो वा त्यसको निधो भइसकेपछि मात्र उनी छानिएकी थिइन्;  यी दुईमध्ये जेसुकै भए पनि उनी पर्फेक्ट प्रस्तोता छानिइन् । विगत आठ बर्षयता कार्यक्रमको चुलिइराखेको चर्चा एवं प्रशिद्धिले त्यसै भन्छ । तेत्तिस हजार बढि फ्यानहरु रहेको उनको फेसबुक पेजमा उनलाई कतिले ‘लभ एम्ब्यासिडर’ त कसैले ‘लभ गुरु’ को उपमा भिराएको देख्न सकिन्छ । 

लाग्छ, तन्नेरीहरुलाई प्रेम सिकाउने ठेक्का उनले नै लिएर बसेकी छिन् । जे होस् हजारौं तन्नेरीका मनलाई नजिकबाट पढ्ने थोरैमध्ये पर्छिन् उनी । प्रेममा तन्नेरीहरुले देखाउने हदैसम्मको त्याग र समर्पणदेखि उनीहरुले प्रेमलाई भर्‍याङ बनाउँदै आफ्ना अनेकौं स्वार्थ पूरा गर्न खोजेको पनि देखेकी छिन् उनले ।

‘युवा पुस्ता अहिले दिनानुदिन एक्लिंदो छ जसले गर्दा उसलाई बुझ्ने साथी खोजिराखेको हुन्छ’, हालैको एक विहान धुम्बाराहीस्थित आफ्नो घरमा उनले भनिन्, ‘जसले गर्दा उनीहरु छिट्टै र सहजै प्रेममा पर्न थालेका छन् ।’ तर सविनालाई समस्या त्यसबेला सिर्जना भएजस्तो लाग्छ जब उनीहरुमा आफूले मन पराउने व्यक्तिप्रतिको वास्तविक प्रेम भन्दा पनि ‘प्रेमको ग्यामर’ हावी भइराखेको हुन्छ । अनि, प्रेमबाट भावना हराउँछ र तन्नेरीहरु प्रेमले गर्दा झन् निराशा बोकेर जिउँछन् ।

उनको व्यक्तिगत स्वभाव नै कार्यक्रम सुहाउँदो छ । जस्तो, उनलाई रोमान्टिक हुन कुनै ठूलो बहानाको आवश्यकता पर्दैन । त्यसमाथि उनको ‘जादूमयी’ स्वरले धेरैलाई मन्त्रमुग्ध बनाउँछ । उनको प्रस्तुतिको एउटा विशेषता यस्तो छ कि हरेक श्रोताले सविना आफू मात्रको लागि बोलिराखेकी छिन् जस्तो ।

त्यसैले लभ सो चलाउने उनी स्वयंलाई नै थुप्रैले लभलेटर पठाउँदा रहेछन । कतिले बिग्रिएको प्रेम पुन ट्याकमा ल्याइदिन भन्छन् त कतिले मन परेको/परेकीलाई भनिदिनुपर्‍यो भन्दै ‘लमी’ बन्न लगाउँछन् । यसरी थेगिनसक्नु चिठी र इमेलका थाक नै आउन थालेपछि पछिल्लो केही बर्षयता उनले आफ्नो कार्यक्रमको प्रस्तुति नै फेरेकी छिन् । आजकल तन्नेरीका प्रेमजडित समस्या समाधान गर्न पहिलेजसरी व्यक्तिगत रुपमा कस्सिंदैनिन् उनी, बरु प्रवचन शैलीमा सबैका मनोभावना समेटिने प्रेमका कुराहरु गर्छिन् । अहिले पनि श्रोतासँग उनको अन्तरक्रिया फेसबुक, ट्विटर, एसएमएस र चिठीका माध्यमबाट उत्तिकै हुन्छ । उनी थप्छिन्, ‘जहाँबाट मैले प्रेमको पछिल्लो माहोलबारे अपडेटेड भइराखेकी हुन्छु र सबैलाई काम गर्नेगरी कार्यक्रममा बोल्छु ।’

टाढै छ, चरम सुख

सन्तोष आचार्य, मनबहादुर बस्नेत र प्रदीप बस्याल 

आवरण तस्बिर: रवि मानन्धर

ब्राजिलियन उपन्यासकार पाउलो कोहेल्होको चर्चित उपन्यास इलेभेन मिनेट्सकी केन्द्रीय पात्र  मारियाले पटक-पटक प्रेममा धोका पाउँछिन्। परिणामतः मारिया आफूलाई नगरवधुमा रूपान्तरति गर्न बाध्य हुन्छिन्। तर, पुरुष ग्राहकहरूसँगको रतिक्रीडाबाट पनि उनले चरम सुख (अर्गाजम) को अनुभूति पटक्कै गर्न सक्दिनन्। र, अन्त्यमा उनले एक जना लाइब्रेरयिन साथीबाट महिला जनेन्दि्रयभित्र हुने 'जी-स्पट'बारे थाहा पाउँछिन् र आफूले रतिक्रीडामा चरम सन्तुष्टि नपाउनुको तथ्य मनन गर्छिन्।

शयनकक्षमा आँखा अड्याउने हो भने झन्डै-झन्डै  मारियाकै मर्म बोकेर यौन व्यवहार गर्न बाध्य छन्, नेपालीहरू पनि। शयनकक्षमा महिला त चरम सुखबाट वञ्चित छन् नै, यसको अभावले पुरुषलाई पनि उत्तिकै गाँजेको छ। विवाहयोग्य उमेरका पुरुष वा महिलालाई तपाईं कस्तो श्रीमान् वा श्रीमती चाहनुहुन्छ भनेर सोध्ने हो भने प्रायः एउटै जवाफ आउँछ, 'ऊ मलाई बुझ्ने खालको हुनुपर्छ।' यो कुराले जीवनसाथीले शयनकक्षमा चरम सुखको समेत ख्याल राखोस् भन्ने कुरातिर पनि संकेत गररिहेको हुन्छ। अधिकांश दम्पतीबीच रतिक्रीडाका बारेमा खुलेर कुरा हुँदैन । परिवार नियोजनका साधन, दुवैलाई सहज हुने आसन, उपयुक्त समय, कोठाभित्रको वातावरण, प्रकाश आदिको रतिक्रीडाका क्रममा महत्त्वपूर्ण भूमिका हुन्छ। तर, दुःखद पक्ष के छ भने, यौनका मामिलामा पुरुष महिलामाथि हावी रहन्छन् र महिलाले खुलेर आफ्नो राय प्रकट गर्ने परिस्थित  नै बन्दैन।

चरम सुख : कुन चरीको नाम ?

लुक्न नसकेको कुरा के हो भने, नेपाली दम्पती आफ्ना शयनकक्षमा अवसादको दोलाईं ओढेर निदाएको अभिनय गर्न बाध्य छन्। शयनकक्षका तन्ना धेरै फेरिए पनि यौन व्यवहारलाई जीवन्तता दिने विषयमा विचार विमर्श गर्ने जाँगर भने कम चल्ने गरेको देखिन्छ। नेपालीहरूको यौन व्यवहारलाई नजिकबाट नियालेका मनोविश्लेषक, चिकित्सक, परामर्शदाता र अनुसन्धानकर्ताहरूको एउटै राय छ, 'नेपाली दम्पती आफ्नो यौन व्यवहारमा चरम सुखका दिन कहिले आउलान् भनी पर्खिर्एर बसेका छन्।' प्रजनन स्वास्थ्य परामर्शदाता रेखा जोशी यसको कारण खोतल्दै भन्छिन्, "किनभने, नेपाली दम्पतीलाई रतिक्रीडाले उपहार स्वरूप दिने चरम सुख कुन चरीको नाम हो भन्ने नै थाहा छैन।"

विज्ञहरू यौनको चरम सुख अर्थात् अर्गाजम विशेष गरी दुईखाले हुने बताउँछन्, पहिलो क्लिटोरयिल र दोस्रो भेजिनल। क्लिटोरयिल अर्गाजम क्लिटोरसिमा स्पर्श गरेर, रतिसुख दिने सामग्री प्रयोग र हस्तमैथुनबाट प्राप्त गर्न सकिन्छ भने भेजिनल अर्गाजम शारीरकि सम्पर्क योनि र जी-स्पटसँग सम्बन्धित हुन्छ। तर, अध्ययनहरूले क्लिटोरयिल अर्गाजमको अनुभव गर्ने महिला बढी हुने गरेको बताउँछ र उनीहरू यसैमा अभ्यस्त हुन रुचाउँछन् पनि। जब दम्पतीले आफ्नो शयनकक्षमा यी विधिहरूको प्रयोग गर्न प्रारम्भ गर्छन्, तब चरम सुखको सुगन्ध फैलिन बेर लाग्दैन। तर, यसमा दम्पतीले एकअर्कासँग चरम सुखका बारे छलफल नचलाउँदा समस्या निम्तिने गरेको छ। जस्तो: महिलाहरूको यौन तथा यौनिकताबारे उल्लेख गरिएको न्युयोर्क टाइम्सको एक बेस्टसेलर पुस्तक सी कम्स फस्र्टमा अमेरिकी यौन परामर्शदाता इयान केर्नरले चरम सुखका लागि शारीरकि सहवास हुनैपर्छ भन्ने मान्यता अस्वीकार गरेका छन्। त्यसमा चरम सुख वस्तुगत कम र बढी मनोवैज्ञानिक पक्षसँग जोडिएको दाबी गर्दै त्यसलाई मुखमैथुन र यौनिक कल्पनाबाट समेत प्राप्त गर्न सकिने भनिएको छ। त्यसैले कतिपय महिला श्रीमान्सँगको शारीरकि सम्बन्धबाट चरम सुख प्राप्त गरेको झूटो बोलेर अन्य माध्यमबाट त्यसको अनुभव गर्छन्। थुप्रैले यौनिक फिल्म हेरेर र हस्तमैथुनको मिश्रणबाट त्यसको अनुभव गररिहेका हुन्छन्।

वैकल्पिक पेशातिर

Simple Khanal

कहिलेकाहीँ धेरै योजना गर्दा पनि नजुरेको भेट सहजै भइदिन्छ । पिपुल्स कलेज, काठमाडौंमा विबिएस गर्दै गरेका पविन भट्टराईलाई हालैको एक साँझ त्यस्तै भइदियो । कीर्तिपुरको नयाँ बजारस्थित एक रेष्टुराँ ‘सुकु छ्ये ग्रीन हाउस’मा बफ छोइला खाइराखेको बेला अचानक कोही उनको अगाडि आएर बसे । खाइलाग्दो त्यस तन्नेरीले मुस्कानसाथ उक्त खाजाबारे प्रतिक्रिया माग्दा एकैछिन उनी नाजवाफ हुनुमा उक्त व्यक्ति पप गायक कमल मान सिंह हुनु थियो । स्कुल पढ्दादेखि नै सिंहका ‘कत्ति चोखो माया’, ‘पर्खाइको पीडा’ जस्ता दर्जनौं गीतहरु ओंठमा झुण्ड्याउँदै हिँड्ने बानी परेका पविनलाई त्यसबेलादेखि नै लाग्थ्यो ‘उनलाई भेटेर सँगै फोटो खिचाउन, अटोग्राफ लिन पाए’ भन्ने । त्यस दिन बाल्यकालदेखि मनमा जमेर रहेका ती पुराना रहरहरु मेट्ने अवसर पाए उनले ।

हो, उनै सिंहले अहिले कीर्तिपुरमा नेवारी खानाहरुको रेष्टुराँ खोलेका छन् । त्यसअघि नै उनको अर्को रेष्टुराँ ‘बारा’ त्रिपुरेश्वरस्थित युनाइटेड वल्र्ड ट्रेड सेन्टरमा छ । ‘तर यसलाई क्लासिक रेष्टुराँको रुपमा लैजाने सोचेर खोलिएको हो’, ३३ बर्षे गायकले कुराकानीमा व्यापारिक स्वाद थप्दै भने, ‘जहाँ मौलिक नेवारी खाना व्यावस्थित तरिकाले खान पाइनेछ ।’ झण्डै डेढ दशक अगाडि पहिलो पप गीत रेकर्ड गराएर सांगीतिक क्षेत्रमा प्रवेश गरेका उनी एउटा ‘लक्की’ पुस्ताका गायक हुन् जतिखेर अहिलेजस्तो ब्रगेल्ती गायक थिएनन् । त्यसमाथि पप संगीत भर्खर उठ्दै थियो जसलाई नेपाली समाजमा राम्रैसँग रुचाउन थालिएको थियो । ‘हजारौं क्यासेटहरु बिक्री हुन्थे’, उनले त्यसबेलाको परिवेश सुनाए, ‘कन्सटर्स र स्टेज शोबाट उत्तिकै आम्दानी हुन्थ्यो ।’ तर, सधै त्यो त्यस्तो रहिदिएन । डिजिटलमा रुपान्तरण भएको प्रविधिले मानिसलाई जति सहज बनायो, उत्तिकै धक्का दियो गायकहरुको रोजीरोटीलाई पनि ।

(सर्ट) मुभि टाईम

काठमाण्डुको बौद्धका चिया पसलहरुमा ‘बिग पट’ निकै चर्चित छ । यो झण्डै एक लिटरजती चिया अट्ने भाँडो हो जसका साथ चियाको चुस्किसँगै लामो समय बिताउँछन्, ग्राहकहरु । निश्चल पौडेल, २४, समेत त्यस्तैमध्येका एक थिए जसले त्यहाँ दिनहुँ अनेकथरी कारणसाथ निराशा बोकेर आउने तन्नेरीहरुलाई देख्ने/भेट्ने गर्थे । जसलाई अन्तत: उनले आफ्नो एउटा छोटो चलचित्रको कथाबस्तु बनाए ‘बिग पट’ नाम दिएर ।

बेरोजगार चार युवाहरुमध्ये तीनजना क्रमश: व्यापारी, लेखक तथा कर्मचारी बन्ने लक्ष्य राख्दाराख्दै पनि सफलता चुम्न सकिराखेका हुँदैनन् भने चौथो चाहीँ लक्ष्यहिन भइकन पनि आफ्नो जीवनप्रति उत्तिकै चिन्तित छ । र, उनीहरुकै त्यही चियागफमा फिल्म बुनिन्छ, बाह्र मिनेटमा । ‘यो एउटा नो बजेट फिल्म थियो’, निश्चल भन्छन्, ‘यद्यपि त्यसले काठमाडौंका चिया पसलमा अक्सर देखिने युवाहरुको मनोभावनालाई समेटेको हुँदा निकै राम्रो प्रतिक्रिया समेत पाएको थियो ।’

पछिल्लो समय निश्चलजस्ता थुप्रै युवाहरु सर्टफिल्ममा आकर्षित भएका छन् । निश्चलकै शब्दमा भन्नुपर्दा फिचर फिल्म एउटा उपन्यास हो भने सर्टफिल्म त्यसभित्रको कुनै एउटा कथामात्र । त्यसैले चलचित्र क्षेत्रमा आफ्नो करिअर सोच्नेहरुले यसलाई पूर्वअभ्यासका रुपमा लिनेगर्छन् । हालसम्म ८ विभिन्न विधाका सर्टफिल्म बनाइसकेका निश्चलको भनाई छ्, ‘यसले पछि ठूलो चलचित्र बनाउँदा स–साना कुराहरुमा समेत उत्तिकै मिहिनेत र महत्व दिएर काम गर्न सिकाउँछ ।’

यद्यपि सर्टफिल्मको आफ्नैखाले महत्व समेत छ । सिर्जनशीलताको वास्तविक प्रयोग देखिने काम ठान्छन्, धेरै प्रयोगकर्ताहरु, यसलाई । अभिमन्यु दीक्षित, २४, को बुझाईमा निकै कम बजेट र सीमित प्रविधिको बिचमै पनि बनाउन सकिने भएकोले चलचित्र क्षेत्रमा आफै आफूलाई डेब्यु गराउन सक्ने मञ्च हो यो । भन्छन्, ‘त्यसमाथि ठूलो विषयबस्तुलाई कमभन्दा कम समयमा देखाउनु झनै कठिन काम हुन्छ ।’ उनी स्वयंले निर्माण तथा योगदान गरेका झण्डै एक दर्जनफिल्म मध्ये अधिकांश दश मिनेटभन्दा कमका छन् ।

छोटो चलचित्रले समाजका पछिल्ला घटनाक्रमहरुलाई तत्कालै देखाउन सक्छ जुन फिचर फिल्ममा गर्ने हो भने लामो गृहकार्य, लगानी र टिमवर्क चाहिन्छ । झण्डै ३ बर्षअघि नेपालमा मोवाइलको क्रेज उत्कर्षमा रहेको बेला गोविन्द सिवाकोटीले, २४, ले ७ मिनेट २० सेकेण्डको ‘एसएमएस’ निर्माण गरेका थिए जहाँ गर्लफ्रेन्डले एसएमएस मार्फत अप्रिल–फुल मनाउँदा व्वायफ्रेन्डको मोटरसाइकल दुर्घटनामा निधन भएको घटना थियो ।

'ग्रुप सेक्स'को अभ्यास

मध्य बानेश्वरको एउटा क्याफेमा जम्मा भएका तन्नेरीहरू लाक्षणिक शैलीमा सामूहिक यौनका विषयमा गफिँदै  थिए। निजी कलेजमा पढ्ने विद्यार्थीको यो समूह अन्तिम सेमेस्टरको परीक्षा सकिएलगत्तै यस्तो पार्टी आयोजना गर्ने 'मुड'मा थियो, जहाँ कसैको बाधा नहोस्, कसैले नदेखोस्। र, 'फ्रिक आउट' शैलीमा मस्ती गर्न पाइयोस्। "डेस्टिनेसन म्याटर्स अ लट," भर्खर जुँगाको रेखी बसेका एक युवक भन्दै थिए, "अदरवाइज एभि्रथिङ् विल बी कोल्याप्स्ड।" हातमा रहेको चुरोट सुक्र्याउँदै अर्का एक युवकले भने अघिल्ला युवकको कुरालाई बडो गम्भीरतापूर्वक सुनिरहेका थिए। निमेषभरको मौनतापछि उनको कथन थियो, "द्याट्स गुड। ठमेलमा जस्तो भयो भने र्‍याक हुन्छ।" पछिल्ला युवकको कथनले के देखाउँथ्यो भने उनीहरूले यसअघि पनि कुनै न कुनै रूपमा 'फ्रिक  आउटिङ्' को अभ्यास गरसिकेका छन्। 
****
जमलस्थित आकासे पुल । नजिकैको घण्टाघरमा बजेको घण्टीले रातको ८ बजेको संकेत दिइराखेको छ । एक महिला यौन व्यावसायीसँग तीन युवाहरु मोलमलाईमा व्यस्त छन् जुन केही लामो समयसम्म चल्छ । सुन्धारास्थित एक होटल व्यावसायीले उपलब्ध गराइदिएको फोन नम्बरबाट भेटेका उनीहरुबिच २ हजार रुपयाँमा एक रातको कुरा भएको थियो । तर त्यहाँ ३ युवा पुगेपछि ती यौन व्यावसायी अचम्ममा पर्छिन् । उनले त्यसो गर्न नसक्ने भनेपछि त्यहाँ थप पैसाको कुरा निस्किन्छ । र, अन्तत: उक्त मोलमलाई ३ हजार ५ सयमा पुगेर टुङ्गिन्छ । अनि एक युवतीसाथ तीन युवा यौनरतीका लागि गन्तव्यतर्फ लाग्छन् ।
****

काठमाडौंका एकथरी पछिल्लो पुस्तामा गु्रप सेक्सको नशा चढ्दो छ । नेपालसँगको कुराकानीका लागि सिनामंगलमा भेटिएकी एक यौन व्यावसायी सीता खत्रीले यस्तो चाह राख्नेमा प्लसटु र स्नातक पढ्ने युवाहरु बढि भएको बताइन् । खाडी मुलुकतीर काम गरेर आउनेहरु समेत गु्रप सेक्सका लागि बढि हौसिने लामाले बताइन् । त्यसैले आजकल यौन सम्पर्कका लागि कसैले फोन गरेमा उनीहरुले सोध्ने साझा प्रश्न बनिसकेको छ, ‘तपाईँ एक्लै हो कि अरु पनि हुन्छन ?’

यौनका मामिलामा बिस्तारै खुल्दै आएता पनि गु्रप सेक्स नेपाली समाजका लागि नौलो हो । पश्चिमा तथा केही एसियाली मुलुकहरुमा भने यो बिषय बेलाबखत चर्चामा आउँछ । त्यता विशेषगरी अराजक सेक्सका पारखीहरु सेक्स पार्टीमा रमाउने गरेको पाइन्छ । यद्यपि जति नै यौनका मामिलामा उदार मानिएता पनि यसलाई ती देशहरुमा समेत यो राम्रो मानिँदैन ।

अश्लिल साइटको यात्रा

अमेरिकी पोर्न उद्योगकी स्टार सन्नी लियोन, ३०, टेलिभिजन सो ‘बिग बोस’मा सहभागि हुन भारत आउने हल्ला चल्न थालेदेखि नै त्यहाँ एकखाले तहल्का शुरु भएको थियो । तर त्यसको असर छिमेकी देशहरुमा समेत उस्तैगरी पर्‍यो । बंगलादेश र पाकिस्तानमा सबैभन्दा बढ्ता गुगलमा खोजिएको सेलिब्रेटी बनेकी लियोनको सर्चदर नेपालमा समेत पछिल्लो झण्डै साढे ३ महिनामा १५० प्रतिसतले बढ्यो । यसरी नेपाली नेटिजन्समा लियोनप्रति आकासिएको मोह नेपालीको पोर्न रुचि दर्शाउने राम्रो सूचक हो । 

नेपालमा इन्टरनेट भित्रिएको दुई दशक (सन् १९९४ मा भित्रिएको हो) पनि भएको छैन । अझ त्यसमाथि साधारण नेपालीले सर्वसुलभ ढंगबाट इन्टरनेट चलाउन थालेको इतिहास एक दशकभन्दा कमको छ । तर पनि यसबिचमा इन्टरनेट चलाउने गति यति दू्रत गतिले बढ्यो कि पोर्नको स्वाद चाख्ने कुरा नेपालीहरुको लागि समेत अब ठूलो रहेन । विश्वबैंकले सन् २०११ म सार्वजनिक गरेको तथ्यांक अनुसार सन् २०१० सम्ममा नेपाललमा कुल जनसङ्ख्याको ६.८ प्रतिसतमा इन्टरनेटको सहज पहुँच पुगेको छ जुन सन् २००९ बाट २०१० सम्ममा आइपुग्दा १६० प्रतिसतले बढेको थियो भने सन् २०१० बाट सन् २०११ म ७४ प्रतिसतले । यो जमात भनेको मुलत: शिक्षित युवा र शहरीया अधबैसे वर्ग हो जसकै जुन इन्टरनेट सञ्जालमा पोर्न सामाग्रीको उपभोक्ता हो । 

त्यसैले पछिल्लो समय इन्टरनेटमा पोर्न सर्चको मामिलामा नेपाल समेत अगाडि देखिन थालेको छ । गुगल इन्साइटको विवरणका अनुसार सन् २०११ लाई हेर्ने हो भने सबैभन्दा बढि गुगलबाट खोजिएका सेक्सजडित कि–वर्डहरुमा ‘फ्रि–सेक्स’, ‘नेपाली सेक्स’, ‘सेक्स भिडियोज’, ‘इण्डियन सेक्स’, ‘सेक्सी’, ‘सेक्सगर्ल’, ‘हटसेक्स’, ‘पोर्न सेक्स’ पाइन्छन् । त्यसबाहेक नेपालबाट समग्र सर्चदर बढिरहेका कि–वर्डहरुमध्ये समेत दशमध्ये आधाजसो पोर्न सामाग्री हेर्ने उद्देश्यबाट प्रेरित छन् । ‘सेक्स फार्मर’, ‘सेक्स टोय’, ‘सन्नी लियोन’, ‘सेक्स डटकम’ र ‘सेक्सीयेष्ट भिडियो’ सर्चदर बढिराखेका त्यस्ता शब्दहरु हुन् । त्यसबाहेक अर्को रोचक तथ्य के छ भने सन् २००४ यता नेपालमा यसरी सेक्ससँग जोडिएका सामाग्री खोज्ने दर निरन्तर बढिमात्र रहेको छ । स्मार्टफोनको प्रयोगसँगै झन् इन्टरनेटमा पोर्न सर्च बढेको हो । घरमा वा सार्वजनिक ठाउँमा हेर्न असहज हुनेका लागि अहिले यो सबैभन्दा राम्रो विकल्प बनेको छ । प्लसटुका विद्यार्थी किरण महत (नाम परिवर्तन) भन्छन्, ‘शिक्षक नहुँदा त्यसैले कक्षाकोठाभित्रै समेत पोर्न साइट हेरिन्छ ।’

पार्टनर खोज्ने प्रवृत्ति

युवतीहरू,

सोझा युवकसँग फ्ल्र्ट गर्छन्

सुन्दर युवकसँग रमाइलो गर्छन्

आकर्षक युवकसँग मित्रता गर्छन्

बौद्धिक युवकसँग सम्पर्कमा रहन्छन्

विश्वासिलो युवकसँग प्रेम गर्छन्

र, धनी युवकसँग बिहे गर्छन् 

सामाजिक सञ्जाल फेसबुकमा फैलिएको माथिको स्ट्याटसले अहिले राम्रो संख्यामा सेयरिङ, लाइक्स र कमेन्ट पाइरहेको छ। युवकहरू 'होमा हो' मिलाइरहेका भेटिन्छन् भने युवतीहरूले 'सबै कहाँ त्यस्ता हुन्छन् र !' भनिरहेका देखिन्छन्। "त्यो त मान्छे अनुसार फरक पर्छ नि !" लिभरपुल इन्टरनेसनल कलेज, नयाँ बानेश्वरमा अध्ययनरत प्लस टूकी विद्यार्थी रञ्जु अधिकारी, १६, भन्छिन्, "तर पनि प्रेमका नाममा अचेल युवतीहरू पनि निकै स्वार्थी बन्न थालेको भने केही हदसम्म सही हो।" 

हुन पनि हो, अचेल कलेज छिर्दा नछिर्दै युवकयुवतीहरू आफ्ना लागि योग्य पार्टनर खोज्न थाल्छन्। मनोरञ्जन कम्पनी आइडिया फ्याक्ट्रीका म्यानेजर विष्णु सुवेदी भन्छन्, "पहिलेपहिलेजस्तो लभ अचेल आफैँ हुनुपर्छ भन्ने हुँदैन, यो त पार्नुपर्छ।" त्यसैले अचेल हुने धेरैजसो प्रेम आकर्षणबाट सुरु हुन्छन् र पछि मात्र एकअर्कालाई बुझ्न थाल्छन्। सुवेदी थप्छन्, "पछि मन मिल्यो भने त ठीकै छ, नत्र धेरै ब्रेकअप एकअर्काका भावनालाई बुझ्न नसकेरै हुन्छन्।" विष्णु स्वयंको प्रेम तीन महिनाअघि यस्तै कारणले टुंगिएको रहेछ। "मैले फोन गर्दा धेरैपटक लामो समय फोन व्यस्त हुन थाल्यो," उनी कारण खुलाउँदै भन्छन्, "एकपटक कोसँग छौ भनेर सोध्दा एक्लै भनिन् तर बाइक लिएर हेर्न जाँदा बाटोमा अर्को साथीसँग हिँडिराखेको देखेँ, जतिबेला ऊ आत्तिई।" यदि नियत राम्रो छ भने अरू युवकसँग हिँड्नै नहुने भन्ने आफ्नो धारणा नभए पनि उनीहरूका झूटले शंका बढाउने विष्णु ठान्छन्। 

तन्नेरीहरूले आपसमा आफ्ना पार्टनरलाई विश्वास गर्न नसक्दा यस्ता थुप्रै मतभिन्नता सिर्जना हुने गर्छन्। तर, व्यावसायिक मोडलका रूपमा काम गरिराखेकी ज्यास्मिन तामाङ, २०, भने त्यसमा युवकहरूको शंका मात्र गर्ने बानीलाई दोष दिन्छिन्। भन्छिन्, "पहिले उनीहरूकै नियत राम्रो हुँदैन र युवतीलाई मात्र बढी शंका गर्छन्।" प्रेमलाई 'टाइमपास' र मोजमस्तीकै रूपमा मात्र हेर्ने युवकहरू आफ्नी गर्लफ्रेन्ड साथमा हुँदासमेत सँगैसँगै अर्कीलाई पट्याउन माहिर हुन्छन् भने गर्लफ्रेन्डका साथीहरूतिर समेत आँखा गाडिरहेका भेटिने ज्यास्मिन बताउँछिन्। कलेजबाहेक बिहे/भोजजस्ता विभिन्न सार्वजनिक समारोहमा, क्लब र साथीहरूले गर्ने गेट-टुगेदर युवकयुवतीका लागि पहिलो जम्काभेट हुने स्थान र अवसर हुन्। फेसबुक, ट्वीटरजस्ता सामाजिक सञ्जालमा पहिले भर्चुअल रूपमै साथी बनेर, पछि प्रत्यक्ष भेट्नेहरू पनि छन् अहिले। त्यसैले समाजशास्त्री मृगेन्द्रबहादुर कार्की दुई दशकयता खुला रूपमा ब्वायफ्रेन्ड/गर्लफ्रेन्ड बनाउने चलन बढेको ठान्छन्। भन्छन्, "हामीकहाँ पहिले प्रेमका लागि वातावरण बन्ने ठाउँ नै कम थिए। जमघटका लागि स्कुल थिएनन्। कार्यालयहरूमा अहिलेजसरी धेरै महिला हुँदैनथे।" 

चिसो भेट्न ‘चिसापानी’

"हाइकिङ् जाने एउटा पर्फेक्ट ट्रेल"

कडा ठण्डीकै बिचमा समेत काठमाण्डुको उत्तरमा पर्ने ‘चिसापानी ट्रेल’मा हाइकर्सहरुको कमी थिएन । तर उस्तै चिसो झेलिरहेको काठमाण्डुबाट हिंडेका उनीहरुको यात्रा ‘जाडो छल्न’ भने थिएन । नाम सुन्दैमा चिऽऽसो भएजस्तो लाग्ने ‘चिसापानी’ धेरैजसोको गन्तव्य थियो । यात्रामा भेटिएका एकजना २४ बर्षे तन्नेरी हरिबहादुर बस्नेत साँझ पर्दैगर्दा चलेको सिरसिर एवं चिसो हावाले कठ्यांग्रींदै थिए । ‘फलामलाई फलामले काट्ने अभ्यास हो यो”, चिसोले लड्बढिएको लवजमा उनी जबरजस्ती ठट्यौली बन्न खोजे, ‘यो चिसो खेपेपछि त अब हातैले फलाम काट्न सकिएला ।”

हुन पनि झण्डै सात घण्टा समय लगाएर काठमाण्डुबाट हिंडेका हरिजस्ता एक हुल चिसापानी पुग्दा साँझ परिसकेको थियो । दिनभरको थकान, त्यसमाथि झनै चिसो ठाउँ पुग्दा शुरुमा धेरैलाई उक्त यात्रा ‘निल्नु न ओकल्नु’ झैं भइसकेको थियो । तर तीन जिल्लाको (नुवाकोट, सिन्धुपाल्चोक र काठमाण्डु) संगम चिसापानीमा जब रात ढल्कन थाल्यो, केहीबेर अघिसम्म ‘थकथक’ मानिरहेका तिनैले रोमाञ्चक माहोल र मौसमको स्वाद लिए । २,१९४ मिटरको उचाईमा रहेको थुम्कोबाट ताराहरु हेर्दै, विस्तारै चल्ने मादक हावा र तपतप झर्ने ‘सित’ बिच ‘क्याम्पफायर’ गर्दै रमाउनु फरकफरक स्वाद मिसिएर जन्मिएको एउटा नयाँ वातावरण थियो । इटहरीका इन्द्र बिष्ट, २६, को मन धेरै नै फुरुंग भएछ क्यारे, थेगोजस्तै केहीछिन बिराउँदै भन्थे, ‘वण्डरफुल’ । काठमाण्डुका रामेश्वरराज भण्डारी, २८, ले भने उक्त वातावरणलाई ‘सबै चिजको मात्रा ठिक्कसँग पूगेको ककटेल मौसम’ अथ्र्याए । एकपछि अर्को कवि बन्नेक्रम चलिरहेको बेला आतिथ्य प्रदान गरिरहेका शिवपुरी फाइन्डर क्याम्पका संचालक मणिराम केशी, ४२, ले विष्टको उत्साहलाई बढाउन थपे, ‘यो त आधा मात्र हो, बाँकी अनुभव गर्न भोलिको विहानसम्म धैर्य राखौं ।’

विहानपख हिमालले गरेको स्वागत झ्यालबाटै देख्न सकिन्छ । चियाको चुस्कीसँगै पारिलो घाममा हिमाललाई पृष्ठभूमिमा राख्दै तस्विर खिच्च मानिसहरु व्यस्त हुन्छन् यतिबेला । चिसापानीबाट लाक्पा दोर्जे, गौरीशंकर, गणेश, अन्नपूर्ण, मनास्लु, माछापुछ्रे, लाङटाङ, फिस्टेल, बुद्धजस्ता ५ अञ्चलका हिमालहरु एकैथलोबाट स्पष्टसँग अवलोकन गर्न सकिन्छ । चिसो निकै बढेको बेला त्यहाँ हिउँसमेत पर्छ ।

सुन्दरीजलबाट उकालो लागेपछि चिसापानी ट्रेलको यात्रा शुरु हुन्छ । राजनीतिक नेता विपी कोइरालालाई राखिएको सुन्दरीजल जेल, चन्द्र समशेरको पालामा बनेर हालसम्म काठमाण्डुसम्म खानेपानी लैजान प्रयोग भइराखेको ठूल्ठूला पाइप ट्रेलका ‘फस्ट इम्प्रेसन’ बन्छन् । त्यसको केहीबेरमै राजधानी शहरबाट सबैभन्दा नजिक रहेको विश्वका कमै राष्ट्रिय निकुञ्जमध्येको एक ‘शिवपुरी राष्ट्रिय निकुञ्ज’ प्रवेश गरिन्छ जहाँबाट हाइकिङले वास्तविक मोड पकड्छ । केहीबेरमा मुलखर्क भन्ने गाउँ आउँछ जहाँसम्म मात्र पनि एक तहको निकै छोटो हाइकिङ् टुङ्ग्याउन सकिन्छ । त्यहाँ बस्नकै लागि समेत केही होटलहरु बनेका छन् भने वरपर घरपालुवा जनावरहरु चर्ने भिराला तर समथर चौरहरु छन् । निकै शान्त लाग्ने त्यस्ता चौरमा घाम ताप्दै एकैछिन टहलिनु वा साथीभाई मिलेर गफिनुको मज्जा अनुपम हुन्छ ।

हाइकिङको रमाइलो

नेत्र घिमिरे, ३५, को मोवाइलमा डेढ दिनयता फाट्टफुट्टबाहेक घण्टी बजेको छैन । स्वास्थ्यसम्बन्धि सामाग्री उत्पादन गर्ने कम्पनी जोन्सन एण्ड जोन्सनका कर्मचारी उनमा न त कार्यालय दिनहरुमाझैं बजारमा सामाग्रीको बिक्री तलमाथि परेका खबरहरु नै सुन्नु परेको छ । काठमाडौंको उत्तरमा पर्ने सुन्दरीजलदेखि चिसापानी जोड्ने “चिसापानी ट्रेल” को हाइकिङमा सहकर्मीहरुसाथ निस्केका उनी हालैको एक शनिवार नितान्त फरक शैलीमा देखिए । बाटाभरी आफ्ना जागीरे जीवनका तीता–मिठा घटनाहरु जुनियरहरुलाई सुनाउन भ्याए । गन्तव्यमा पुगेपछि झन् बढ्ता रौनक थपियो । साँझ क्याम्पफायर गरेर नाचगान गर्दा रातीको २ बजेको समेत पत्तो भएन उनीहरुलाई । भोलिपल्ट विहान चियाको चुस्किसाथ हिमाल हेरेर रमाइरहंदा उनको खुसीको सीमा नै रहेन । “म यसरी रमाउन सक्छु भन्ने मलाई नै थाहा थिएन”, उनले सुनाए, “सधै काम मात्र भनेर एकोहोरो कुद्दा मन नै जीर्ण बनिसकेको रहेछ ।”

उता सोही रुटहु“दै चिसापानीबाट नगरकोटतर्फ हान्निने क्रममा भेटिएका अर्का तन्नेरी श्रीराम अधिकारीमा भने यात्रा नसकिंदै घर फर्कन हतार भइसकेको प्रस्टै देखिन्थ्यो । तर त्यसमा उनको हाइकिङ प्रतिको वितृष्णा मिसिएको थिएन । ३१ बर्षेले भन्दैथिए, “कतिखेर घर पुगेर फेसबुकमा फोटो हालौं जस्तो भइसक्यो ।” पब्लिक युथ क्याम्पस, काठमाडौंबाट ३ बर्षअघि स्नातकोत्तर सकेका श्रीरामजस्ता पा“च सहपाठी मिलेर पुर्नमिलन गर्ने अवसरको रुपमा हाइकिङलाई रोजेका थिए । जसले नयाँ माहोलमा पुराना कलेज दिनहरुलाई पुर्नताजगी मात्र गराएन, मित्रतामा नयाँ अविश्मरणीय क्षणहरु समेत थप्यो ।