KAMI RITA SHERPA: Everest through the eyes of a top Sherpa

l

text: PRADEEP BASHYAL; production: CLAIRE PRESS

BBC News (Read in Chinese), To Listen: BBC Outlook 

At least 11 people have died trying to climb Mount Everest this year. Kami Rita Sherpa, who's been to the world's highest summit more times than anyone else, tells the BBC that too many climbers are led to believe Everest is easy.

Struggling for breath, she was exhausted, but she’d made it to Camp 3. At 7162m (23,500ft) it was higher than she’d ever climbed before.

But the expedition was not going to plan and her dream of scaling Everest, the world’s highest mountain peak, was slipping away.

Looking on, as this young Chinese climber tried to gather her thoughts, was the group’s leader and navigator Kami Rita Sherpa. Not just your average mountain guide, Kami Rita holds the world record for the greatest number of assents up to the top of Mount Everest by any single climber.

सगरमाथाका नक्कली आरोही

माधव बस्नेत र प्रदीप बस्याल

पर्वतारोहीहरूलाई हिमाल आरोहण गराउने व्यवसाय सञ्चालन गर्दै आएको मकालु एड्भेन्चर प्रालिले ६ जुन (२४ जेठ)मा एउटा पत्रकार सम्मेलन गर्‍यो । त्यहाँ भारत, महाराष्ट्रका दिनेश राठोड र तर्केश्वरी राठोडले सगरमाथा शिखरमा पाइला राख्ने आफूहरू पहिलो भारतीय दम्पती भएको दाबी प्रस्तुत गरे । राठोड दम्पती भारत, महाराष्ट्र पुलिसका कन्स्टेबल हुन् । यस जोडीले २३ मे अर्थात् १० जेठको बिहान ६ बजेर ३० मिनेट जाँदा आफूहरू सगरमाथा शिखरमा पुगेको प्रमाण पेस गरेका थिए । राठोड दम्पतीको यो दाबी जसै आरोहीहरूबीच पुग्यो, भारतकै अर्को जोडी प्रदीप साहू र चेतना साहूले सगरमाथा शिखरमा पुग्ने पहिलो जोडी उनीहरू नभई आफूहरू भएको जिकिर गरे ।

सगरमाथा शिखर चुम्ने भारतको पहिलो जोडी आफूहरू भएको दाबी गर्ने साहू दम्पतीले १९ मे (६ जेठ)मा सगरमाथा आरोहण गरेको प्रमाण पेस गरेका छन् । रोचक के भने सुरुसुरुमा सगरमाथा आरोहण गर्ने आफूहरू पहिलो भारतीय दम्पती भएको दाबी गर्ने यस जोडीले समय बित्दै जाँदा राठोड दम्पती शिखरमा नपुगेको जिकिर गरिरहेका छन् । साहू दम्पतीले राठोड दम्पतीविरुद्ध भारत सरकारसमक्ष मात्र होइन, नेपालकै पर्वतारोहण संघ, सगरमाथा आरोही संघ र पर्यटन विभागमा समेत मौखिक उजुरी दिएपछि राठोड दम्पतीको आरोहण विवादमा तानिएको हो ।

महाराष्ट्र पुलिसमा कार्यरत राठोड दम्पतीले सगरमाथा आरोहणको प्रमाणपत्र पाए र सगरमाथा आरोहण गर्ने पहिलो भारतीय दम्पती हुन पुगे । त्यो कीर्तिमान कायम गरेकाले उनीहरूलाई त्यहाँको सरकारले एक करोड भारतीय रुपियाँ र घर बनाउनका लागि जग्गा दिने घोषणा गर्‍यो ।

सगरमाथाले ततायो भेगन बहस

Kuntal Joisher

मेलबर्न, अस्ट्रेलियाकी मारिया ट्राइडमलाई सिर्फ आरोहीका रूपमा सम्बोधन गर्दा अपूरो हुन्थ्यो । उनी भेगन आरोही थिइन् अर्थात् माछा, मासु, अन्डा, मह र दूधबाट बनेका कुनै पनि परिकार नखाने ।

‘अनि, कहाँबाट आउँछ प्रोटिन, भिटामिन, आइरन ?’
‘कसरी जुट्छ त्यति धेरै शक्ति ?’
‘अनि कसरी सम्भव छ सगरमाथा चढ्न ?’

अक्सर झेलिरहने यस्ता प्रश्नको सबैभन्दा गतिलो उत्तर फर्काउनु भनेको उनका लागि सगरमाथा चुचुरो चुम्नु थियो । आफ्ना भेगन पति रोबर्टसहित १ जेठमा चुचुरोतर्फ लम्कँदै गर्दा उनी झन्डै ८ हजार ७ सय मिटर उचाइको साउथ समिटमा लेक लागेर फर्कनु पर्‍यो । क्याम्प–४ मा पुग्दा ३४ वर्षे मारियाको ज्यान गयो भने रोबर्ट बच्न सफल भए ।

मारियाले आफ्नो दम्पतीको सफलतालाई ‘भेगन हुनु समस्या होइन, बरू भेगनले गैरभेगनले भन्दा पनि बढी काम गर्न सक्छन्’ भन्ने सन्देश दिन खोजेकी थिइन् । उनको सपनाले गन्तव्य नजिकै पुगेर दु:खद अन्त्य झेलिरहँदा अर्का भेगन भारतीय आरोही कुन्तल जोइसर, ३६, आधार शिविरबाट सगरमाथातर्फ उक्लँदै थिए । ६ वैशाखमा चुचुरो चुमेर उनले आफू पहिलो भेगन आरोही भएको दाबी गरेका छन् ।

भेगन आन्दोलनका लागि यसरी सगरमाथाको यो सिजन एकैसाथ दु:खद र सुखद घटना बन्न पुगेको छ । भेगनको शारीरिक क्षमतामाथि कहिल्यै नटुंगिने बहस भने एकपटक फेरि चर्केको छ ।

हिमाली सरदार

प्रदीप बस्याल

गत वर्ष मनासलु आरोहण गरेर क्याम्प–४ मा फर्कंदा भारतीय पर्वतारोही कुन्तल जोइसरलाई सरदार मिङ्मा तेन्जी शेर्पाले भनेछन्, ‘तिमी निकै बहादुर मानिस हौ ।’ जसलाई संसारकै निकै बहादुर मान्थे, उनकै मुखबाट आफू बहादुर कहलिनुलाई जोइसरले जीवनमा पाएका थुप्रै सम्मानभन्दा धेरै माथि राखेका छन् ।

आरोहणको अन्तिम अवस्थामा अर्का आरोहीको ‘गियर’ (पर्वतारोहणको बन्दोबस्ती प्याकेज)मा समस्या आयो । मिङ्माले आफ्नो गियर तिनलाई दिएर चुचुरो चुमाए । अनि, केही भइहाल्छ कि भनेर क्याम्प–४ मै कुरेर बसे । हिमाल सिर्फ आरोहण कौशलले चढिँदैन, न त हिमालको अनुभवले कोही पूर्ण नै हुन्छ । हिमालको यही विशिष्टतालाई जोडेर धेरैले आरोहणलाई रहस्यमय यात्रा मान्छन् । र, ‘बेटर’ होइन, ‘बेस्ट’ सहयोगी खोज्छन्, आरोहणका सोखिनहरू । हिमालको फेदीमै बसोवास गर्ने शेर्पा समुदाय, त्यही साहस, उच्च तहको जिम्मेवारीबोध र नि:स्वार्थ भावना बोकेको व्यावसायिक समुदाय हो । र, अन्तर्राष्ट्रिय ब्रान्ड बन्ने बलियो आधार पनि ।

खुम्बु क्षेत्रमा पदयात्रा गर्दा शेर्पा नजोडिने कुनै मोड हुँदैन । पदयात्रादेखि हिमाल चढाउने गाइडसम्म, होटल व्यवसायदेखि भरियासम्म । धेरै नसोचीकनै कुनै शेर्पालाई कतिपटक सगरमाथा चढेको भनेर सोधियो भने खोजेकै उत्तर आउँछ । चुचुरोमै नपुगेका भए तापनि बेसक्याम्प माथिसम्म वा अन्य स–साना हिमाल कुनै न कुनै कालखण्डमा पुगेकै हुन्छन् । ‘नाइँ हिमाल चढेको छैन’ भन्ने उत्तर सायदै आउँदैन । प्रसिद्ध अमेरिकी आरोही एलन अर्नेटका शब्दमा शेर्पाको त्यही परिचय खुम्बु क्षेत्रको सांस्कृतिक हिस्सा हो ।

Tough Time In Everest

ON April 25, The Everest Base Camp, few minutes after the deadly earthquake of 2015. PHOTO. Gyaljan Sherpa

 -----------
Ascents Cancelled For Two Consecutive Years. 
---------

By PRADEEP BASHYAL for Nepal Magazine

Traffic of climbers was thick this year at Mount Everest Base camp, as a disaster last year had resulted in an unfortunate cancellation of all scheduled summits. Aspiring climbers and the Sherpas had huddled around and started making preparations right from the third week of Chaitra (early April). There was a nasty snowfall during the beginning of the Nepali new year in Baisakh (mid April). It pushed the climbers at the base camp into their tents and halted their preparations for several days. However, the determined climbers were least bothered, as the early snowfall is usually said to stabilize the snow on mountains, which prevents avalanches.

To most climbers who have dreamt of conquering the Mount Everest, an avalanche is the most dreaded trouble. 16 Sherpas had lost their lives last year to an avalanche at the Khumbu Icefall, which comes right after the first uphills over base camp. The early snowfall this year had stopped on 17th April and the first ascents could have headed on the 18th. However, as it was on the same day that last year's avalanche had struck, the Sherpas chose not to climb on what they called the 'black day'. The 18th April was just another day and was silent this time.

टेन्टको सहर

शुरुमै नोट: १२ वैशाख २०७२ मा आएको महाभुकम्पका कारण नेपाल साप्ताहिकमा प्रकाशित यो आवरण कथा बजारमा पठाइएन । शनिवार दिउसो आएको भुकम्पले सन् २०१५ को सगरमाथा आरोहण समेत रद्द गरिएको थियो । 

सगरमाथा आधार शिविर ।। लुक्लाबाट थालिएको साता दिन लामो एकोहोरो पदयात्राको पछिल्लो दुई दिन हामी हिमपातमा फसेका थियौँ । सेताम्य हिउँका बीच याकले खोलेको बाटोको भरमा हिँड्दा एकातर्फ लुगा निथ्रुक्क भिजेका थिए भने अर्कोतर्फ समुद्री सतहभन्दा माथि पाँच हजार मिटर उचाइमा बढेको स्वासप्रश्वासका बीच दर्जनौँपटक हिउँमा चिप्लिसकिएको थियो ।

नयाँ वर्षको पहिलो दिन अनगिन्ती हिमाल छिचोलेर सगरमाथा आधार शिविर पुग्नासाथ साता दिन सँगै बिताउन लागेका आरोही र शेर्पाले न्यानो स्वागत गरे । आरोहीका कथा र सपनाहरू सुनेपछि मन्दमन्द दुखिरहेको टाउकोमा बेग्लै ऊर्जा भरिएर आयो ।

सपना व्यक्तिगत भए तापनि त्यसलाई पूरा गर्न आधार शिविरमा थुप्रै मानिस आ–आफ्ना भूमिकामा जुटिरहेकै छन् । भान्छामा खाना पकाउने, बेस क्याम्पसम्म भारी बोकेर ल्याउने, बेसक्याम्पमाथि ओसार्नेदेखि आरोहीको सहयोगी र पथप्रदर्शक भएर चुचुरोसम्म लैजानेसम्म । आधार शिविरको चक्र वर्षौंदेखि यसै गरी चल्दै आएको छ ।

तिनै सपनालाई भेट्न सयौँ त्यस्ता मानिस खुम्बु आइसफलको ठ्याक्कै तलपट्टि खुम्बु हिमनदीको काख लागेर बर्सेनि वसन्त याममा जुट्छन् । शरद याममा थोरै संख्यामा झुल्किने भए तापनि वसन्त ऋतुमा खडा हुने विशाल अस्थायी बस्तीले आरोहीमाझ ‘टेन्ट सहर’कै दर्जा पाएको छ । त्यो सहरलाई चराझैँ माथिबाट हेर्दा रंगीचंगी पताकाका टुक्रा फिँजारिएझैँ देखिन्छ ।

‘पास’ काट्ने साहस

गत सेप्टेम्बर–अक्टोबरमा पश्चिम नेपालको हुम्लाबाट डोल्पासम्म ग्रेट हिमालय ट्रेलको माथिल्लो भेगको पदयात्रा गर्दा सम्राट कटवाल र उनको टोलीले झण्डै एक दर्जन ठूला साना भञ्ज्याङ (पास) काटेका थिए । सम्राटको बुझाईमा पासहरु पदयात्रीका लागि उत्सव मनाउने ठाउँ हुन् । पर्वत श्रृङ्खलाको बिचबाट आवतजावत हुने यस्ता होचा स्थानहरु पुग्दा यात्रीहरु हिमाल नचढिकनै सही, आफूमा रहेको पर्वतिय साहसप्रति गर्व गर्न सक्छन् । पासहरु मध्ये पनि निकै उचाईमा हुने ‘हाइ पास’हरुबाट देखिने विचित्रको सुन्दरता र त्यसपछि आउने अन्य रोमाञ्चले नै यात्रीहरुमा पास चड्ने रोमाञ्च भर्नेगर्छ ।

अधिकांश पासहरु एकातर्फ ठाडो उकालो त अर्कोतर्फ ठाडो ओरालो भएका हुन्छन् । पास पुग्ने उकालो चड्दा हुने स्याँस्याँ, एक पाइला नै सार्न पनि चाहिने ठूलो शक्ति र थकान मार्दा आइहाल्ने निद्राले पास चढ्नुको विशिष्ठता बोल्छ । उचाईमा हुने भएकाले हुनाले त्यहाँ क्षणक्षणमै हिउँ जमिहाल्छन् । त्यसमाथि त्यस भेगमा धेरैजसो बस्ती हुँदैनन् । बाटोहरु पनि निकै ठाडा र साँघुरा ।

धेरै आवतजावत हुने पासहरुतिर ढुङ्गाका सिंढी बनाइएका हुने भएता पनि सबैमा त्यो सुविधा नहुन सक्छ । हिउँ पर्दा यात्रीहरु बाटो नै बिराउने वा पत्ता लगाउन नसक्ने समस्या जन्मने कारण यही हो । “त्यसैले हाइपासहरु चढ्दा गाइडहरु लिएर मात्र अगाडि बढ्नुपर्छ,” लुक्लाका पर्यटन गाइड निमा शेर्पा  भन्छन्, “लेक लाग्ने सम्भावना भएकाले धेरैबेर त्यहाँबेर नबस्नु राम्रो हुन्छ ।” प्राय: पासमा निकै कम समथर ठाउँ हुन्छ । 

हिमाल हेर्ने पश्चिमा आँखा

जर्मन नागरिक गेर्डा पाउलर २५ वर्षपछि हठात् नेपाल आइन्। दोस्रोपटक काठमाडौँ आउने योजना भए पनि यात्रा अपर्झट भइदियो। सन् २०१२ मा ५४  लागेकी उनले पारपाचुकेको औपचारकितासँगै अदालतबाट निस्केर सीधै ट्राभल अफिस पुगी काठमाडौँको टिकट काटेकी थिइन्।

काठमाडौँ उत्रेपछि बसले उनलाई ताप्लेजुङ पुर्‍यायो। कञ्चनजंघा बेसक्याम्पसम्म हिँडेपछि सुरु भयो, जीवनकै एउटा महत्त्वपूर्ण यात्रा । पारपाचुकेको नमीठो क्षणबाट गुज्रेको केही दिनमै उनी यसरी हिमालको अलौकिक सौन्दर्यभित्र छिरेकी थिइन्। पाउलरको यात्रा संस्मरण ग्रेट हिमालय ट्रेल पनि त्यसरी  नै जन्मिएको हो।

पुस्तकको जन्मकथा व्यक्तिगत जगमा भए पनि हुर्काइ बेग्लै छ। १ सय २३ दिन लगाएर पूर्व-पश्चिम १ हजार ७ सय ५० किलोमिटरको दूरी नापेकी  पाउलरको पुस्तकमा दिनैपिच्छेको छुट्टाछुट्टै वर्णन छ। सेताम्य हिउँ, चिसो हावा, उकाली-ओराली, जुका, भिराला बाटा र उचाइसँगको संघर्ष त भइहाल्यो,  हरेक दिनको डायरीमा मानिसहरू नै केन्द्रमा छन्। चारपटक सगरमाथा र दक्षिणी मोहडाबाट अन्नपूर्णको पहिलो आरोहण गरेका सर क्रिस बोनिङटनले  भूमिकामै यसलाई 'यात्रा संस्मरणभन्दा धेरै माथि उठेको नेपालको कुनाकाप्चाको कथा बोल्ने पुस्तक' भनेका छन्।

म्युनिखबाहिरको सानो गाउँमा हुर्केकी भए पनि पाउलरका लागि हिमाल नौलो थिएन। हिमालका 'क्रेजी' उनका आमाबुबाले सानैमा उनलाई युरोपको पवर् तीय शृंखला आल्प्सतिर लैजान्थे। स्कुलसमेत सुरु नगर्दैको त्यो परिवेशमा फोका उठ्ने गरी लगाइएको हिउँ छल्ने गहु्रँगा जुत्ता, जीउमा बिझाउने ज्याकेट  र ह्वाङलांगे पाइन्ट लगाउनुपर्दा उनलाई विरक्त लाग्थ्यो। हो, त्यही अप्ठ्यारोको कमाल के भने स्कुले उमेरमै उनी हिमालतिर लहसिन्। कतिसम्म भने  केटी साथीहरूले लुगाफाटामा पैसा खर्चंदा उनी भने ट्रेकिङ ब्याग, स्लिपिङ ब्याग र यात्राका लागि पैसा जम्मा गर्न थालिसकेकी हुन्थिन्।

अक्सर शान्त भए पनि त हिउँ पग्लँदा गर्जिने हिमालको काखमा यात्रा भनेको साहस, रहस्य, अन्वेषण र रोमाञ्चसँग परिचित हुन पाउनु हो। त्यसमाथि  पाउलर त कहिलेकाहीँ नेपाली भरियाबाहेक धेरैजसो एक्लै हिँडेकी पदयात्री। यो यात्रामा उनले हिउँका तन्ना ओडेका ६ हजार मिटरमाथिका दुई र पाँच  हजारदेखि ६ हजार मिटर उचाइबीचका १६ वटा 'हाई पास' पार गरिन् ।

अन्नपूर्ण विपत्तीको कारक -- कमजोर सूचना संयन्त्र

मुस्ताङको दामोदर कुण्डमाथि पर्ने खरिबुङ पास (६००० मिटर) लाई गन्तव्य बनाएर पदयात्रा गर्दै गरेकाले सम्भावित लेक लाग्ने समस्यासँग जुध्न ११ जनाको फ्रेन्च टोलीले निकै तयारी गरेको थियो । उच्च भेगको हावापानीसँग अभ्यस्त हुन थोरै–थोरै हिंड्दै र आराम गर्दै अघि सरेका उनीहरुले त्यस्तो समस्या झेले जसको तयारी त परै जाओस कल्पनासम्म पनि गरेका थिएनन् । २८ असोजको दिउसोबाट जब अचानक हिउँ पर्न थाल्यो, एकछिन त पर्यटकहरु रमाए । त्यसदिन जसोतसो ६ घन्टा हिंडेर ४०९० मिटर उचाईमा पर्ने यारखर्क पुग्दासम्म हिउँ त्यसअघि कहिल्यै नभएको समस्या बनिसकेको थियो ।

“पानी र हिउँ एकैसाथ पर्‍यो । त्यसैबेला चिसो हावा पनि यसरी चल्यो कि भरपर्दो पहिरन र रेनकोट लगाउँदा पनि भित्रैसम्म चिसो छिर्‍यो,” टोलीमा नेतृत्व गरेका गाइड दविन्द्र लामाले नेपाललाई भने, “माटोले बनेका घरका छाना पनि चुहिन थाले ।” चश्मा लगाउँदा समेत देखिन छाडेको त्यो हिमपात असमान्य थियो । चिसोमा खेल्ने चौरीहरु समेत मरिरहेका थिए ।

दविन्द्रको टोली यारखर्क बास बसेको भोलिपल्ट उठ्दा हिउँको रासले हिंड्ने बाटो पूरै मेटिएर हिमालजस्ता भएपछि उनीहरुले आफ्नो पदयात्रा रद्द गरे । सौर्य उर्जाका भरमा चल्ने मोवाइलले समेत काम गर्न छाडेका थिए । त्यत्तिकैमा अगाडि बढ्नेहरु हुन् मुख्य समस्यामा पर्नेहरु । थोरोङ पासमा दविद्रकै सहकर्मी शान्ति लामा र एक नाम नखुलेका नेपाली गाइडको निधनको खबर आएको छ । हिउँले सेताम्य पहाडमा २ दिन ९ घन्टा हिंडेर दविन्द्र भने मुस्ताङको कागबेनी आइपुगेका छन् । अन्य पयर्टकहरु भने हिउँमा हिंड्न गाह्रो भएकाले विस्तारै तल झरिरहेका छन् ।

TO TELL THE UN-TOLD STORIES OF SHERPAS

The interest of journalists -- Deepak Adhikari (Nepal) and Adam Popescu (USA) to work with the project -- Everest Sherpas: The High Price Tourism was triggred by the avalanche on Everest this april.

Adam had earlier been in Nepal in last autumn. He was here to write on the ecological footprints on Everest. When he met Deepak in a restaurant, they discussed about the kind of journalism they were interested in.

During the discussion both of them were in an agreement that there were several swathe of stories yet to be told. And they both found out that the story of Everest was one of them. Deepak could not deny the project when Adam came up with crowd-funding project to tell the stories of invisible people of the Himalayas.

हिमाली उद्धारक

हिमाली क्षेत्रमा हवाई उद्धारसम्बन्धी तीनमहिने तालिमका लागि सन् २०१० मा स्वीट्जरल्यान्ड पुगेका फिस्टेल एयरका हेलिकप्टर पाइलट सिद्धार्थ गुरुङ, सविन बस्नेत र लङ लाइन पोर्टर पूर्ण अवालेलाई एयर जम्र्याट कम्पनीदेखि नै पछ्याए, स्वीस नेसनल टेलिभिजनका लागि फिल्म बनाउने फ्रयांक सिन र हरि थापाले। 'हेलिकप्टर रेस्क्युअर इन द हिमालय' नाम दिइएको उक्त काम सोचेभन्दा राम्रोसँग भयो। तर, त्यसको अन्त्यमा सोच्दै नसोचिएको दुःखद घटना भयो। क्याप्टेन बस्नेत र नेपालको पहिलो लङ लाइन उद्धार विशेषज्ञ अवालेले हेलिकप्टरबाट उद्धारकै क्रममा ज्यान गुमाए।

आमादब्लम हिमालमा जापानी र जर्मन आरोही ६ हजार ५ सय मिटर उचाइमा अड्किएपछि उद्धारका लागि फिस्टेलका तर्फबाट उनीहरू गएका थिए। डोरीबाट उद्धार नगरी हेलिकप्टरको एउटा मात्र स्किडले टेकेर सुरुमा जर्मन नागरकिलाई उद्धार गरे। तर, दोस्रोपटक जापानी पदयात्रीलाई त्यसै गरी उद्धार गर्ने प्रयास दुस्साहस साबित भयो। "संयोगले जापानी नागरकि हेलिकप्टरमा नचढेकाले बाँच्न सफल भए," फिस्टेलका क्याप्टेन आशिष शेरचन भन्छन्, "दुर्घटनाको भोलिपल्ट म र सिद्धार्थ ती जापानी आरोहीलाई बचाउन उड्यौँ। हामीले प्रयोग गरेको शैली पनि सविनकै जस्तो थियो।" हिमालमा हुने हवाई उद्धार कतिसम्म चुनौतीपूर्ण काम हो भन्ने जान्न यही उदाहरण काफी छ।

सन् '९० को सुरुआती दशकसम्म नेपाली सेनासँग मात्र हेलिकप्टरहरू थिए, धेरैजसो कार्गो फ्लाइट गर्ने। र, ती १६ हजार फिटभन्दा माथि उड्न सक्दैनथे। जबकि, सगरमाथाको आधार शिविर नै १६ हजार ५ सय फिटमा छ। '९० को दशकको मध्यतिरबाट निजी हेलिकप्टर कम्पनीहरू आएसँगै उद्धारमा प्रयोग गर्न सकिने फ्रेन्च इक्युरयिल, अमेरकिन बेलजस्ता हेलिकप्टरहरू आए, जुन २३ हजार फिटको उचाइसम्म पुग्न सक्छन्। फिस्टेलका शेरचन थप्छन्, "क्षमता बढेसँगै साहसिक उद्धारका माग पनि बढिरहेका छन्।"

[QnA] All eyes on K2

A conversation with mountaineer Maya Sherpa, 35 (pic, left), who with Pasang Lhamu Sherpa, 29, and Dawa Yangjum Sherpa, 25, is preparing to climb Mt K2 in Pakistan, the second highest peak in the world, to raise awareness about the effects of climate change on mountain ranges.

Why climb K2?

Mountaineering is like an addiction and all of us are fully immersed in it. We have experience climbing other peaks, but we also wanted a more technical challenge. And it can’t get any more technical than K2. You need to master rock climbing, ice climbing, and snow climbing techniques to summit K2, which is why they call it the ‘mountain of mountains’. Very few people repeat expeditions to K2 and only 317 people have reached the top in 60 years of mountaineering. One in four summiteers die. Seven women have summited K2, three of whom did not make it back.

Do you think you have what it takes?

Well, you’ll never know until you actually face difficulties. But we’re full of confidence and training hard.

Have you summited Everest before?

Since mountaineering is our business, we practically go up and down Sagarmatha. Pasang and I got the chance to summit in 2007 and Dawa in 2012.

How did your expedition get a climate change connection?

Because ours is the first all-woman team to take on K2, a lot of people wanted us to focus on the gender side of things. Others wanted us to campaign for domestic violence. But we had seen ourselves what climate change does to mountains and because of the recent incident on Everest, we thought raising awareness about climate change would be best.

How did you gather support?

Even the most economical of expeditions cost at least Rs 80,00,000. We were fortunate that organisations like Sherpa Gear, ICIMOD, Nepal Mountaineering Association, Trekking Agencies Association of Nepal and other mountaineering companies contributed to 70 per cent of our cost. And people from our community filled the gap saying they wanted us to go ahead in high confidence. Now we will summit come what may.

First Appeared in Nepal Magazine. Re-appeared with English translation in Nepali Times. 

[Interview] The world’s most renowned Sherpa talks Mt. Everest

By ANUP KAPHLE AND PRADEEP BASHYAL

in The Washington Post

No human knows Mount Everest as well as Apa Sherpa.

That's because no man has climbed the mountain as many times as Apa has, for which he even got a nickname — Super Sherpa. Three years ago, he extended his own world record by making 21 successful ascents to the highest point on Earth. Since 1990, Apa has climbed Everest every year except 1996 and 2001, scaling the summit twice in 1992.

Apa Sherpa climbs the Himalayan mountains on the way to the Tsho Rolpa Glacier Lake in Nepal.  (Photo: The Great Himalayan Trail via AP)

After the avalanche on Everest that killed more than a dozen Nepali mountaineering guides last month, Apa says the Everest should be left alone. In an interview with the Salt Lake Tribune, he said that the mountain needs to rest and that people can always try climbing it next year.

We asked Apa six questions on his ascent to the summit, the challenges that mountaineers face and why Nepal's government and the mountaineering community should pay attention to the Sherpas' plight.

Washington Post: What made you keep wanting to go back to Everest?

Apa Sherpa: Climbing the Everest is a routine for Sherpas like me. We are way behind in education. There are no other options to meet our most basic of ends. So, regardless of all the risks involved in climbing the mountain, the Sherpas do it. It was same in my case as well. People climb Everest once in a lifetime to experience the adventure. Things are different for us. We keep on climbing more than once because we have to do it.

I climbed the Everest the first 16 times to support my family. I took my children to the United States for their education. However, besides my need to support the family, I wanted to do something for the country. So I collected funds in America under the Apa Sherpa Foundation and in Nepal under Eco Everest Expedition. After this, I increased the number of my expeditions from 16 to 21. In 2008, I started a campaign to encourage the climbers to bring back their wastes along with them. I retired after I climbed for the 21st time. Since then, I have been working under my foundation in the education, health and environment sectors. My heart aches when Sherpas, who carry luggage twice their own weight, lose their lives.

Lofty Dreams

Years ago, Col VS Malik from Dehradun in India had decided to initiate his daughters—twins—into mountaineering, an activity he thought would teach them the handy qualities of discipline, hard work, and aspiration. But never, in his wildest dreams, did he imagine that one day, his girls would be en route to the roof of the world, attempting to scale Mount Everest. And it all came about over a dizzyingly short period of time, he says, just four years, ending with Tashi and Nungshi—both fluent in Nepali—making their way to the Everest Base Camp, where they are at present, acclimatising. If all goes to plan, some time in mid-May, the two will head for that highest of peaks, carrying with them hopes of becoming the world’s first set of twins, and the youngest women, to conquer Everest. 

Just last Sunday, the 20-year-olds were with their parents in Thamel, readying for the big adventure, making all the arrangements that such a massive endeavour entails. Their mother, whose ancestors migrated from Pyuthan to India, had reservations about their plans initially but says she’s come around now—grudgingly, of course. “It helped to meet the rest of the team that will be accompanying them,” she said. “It’s made it a little less terrifying.”

Mingma Sherpa, one of the team members, and practically a celebrity as far as guides are concerned, was introduced to the girls at Gorkha Niwas, the Indian Army’s office in Kathmandu. His cool demeanour immediately impressed the girls, and even their mother could be heard whispering, “Look at how calm and silent he is. It’s because he’s saving energy for the expedition.” 

Young though they might be, the twins boast something of an impressive resume already. Tashi and Nungshi had joined the Nehru Institute of Mountaineering (NIM) straight out of high school, quickly completing the Basic, Advance, and Research and Rescue courses, both scoring the best possible grades in their classes. They are now licensed professional instructors, as certified by NIM. And so far, they’ve already scaled the 6672-metre Mount Gangotri in India in 2011, and Tanzania’s Mount Kilimanjaro, at 5895 metres, the year after that.